Ο Χορός του Δρεπανιού

(Πρόλογος 2013: Τούτον εν κείμενο που έγραψα παλιά πας το 'προηγούμενο' το μπλογκ, το 2007. Έσιει τζαι δυνατά σχόλια που κάτω. Αθθυμήθηκα το τωρά πρόσφατα που με ανάφερνεν ο Ασέρας σε μιαν ανάρτηση του. Το κείμενο φυσικά εν γραμμένο πριν τες κρίσεις, άρα μιλούμεν για πολλήν αλλαγή που τότε. (Τούτος λαλεί τα καλά). Το ζήτημα ένει αν οι συνθήκες τωρά ευνοούν καλλύττερα την ανάπτυξη κάποιας 'αναγέννησης' στην κουλτούρα τζαι συγκεκριμένα στην μουσική αφού εν τζείνο που με απασχολεί δαμέ. Πάντως ξαναλαλώ το ο τελευταίος ανάμιση χρόνος εν με διαφορά η πιο γόνιμη περίοδο στο Κυπριακό ραπ, τζαι επίσης η θετική ανταπόκριση που έχουν οι Monsieur Doumani ασπούμεν εν νομίζω να μπορούσεν να υπάρξει τζαι πιο παλιά, τουλάχιστον οϊ τόσον. Νομίζω κάτι πάει να γίνει)


1.

«Το δρεπάνιν, το μασιαίριν τζαι η τατσιά είναι ατομικοί χοροί που συνήθως χορεύονται στην ίδια μελωδία.

Ο χορός του δρεπανιού ξεκινά από το θέρος. Οι καλοί θεριστάδες πάνω στην δουλειά «έπαιζαν» το «δρεπάνι», έκαναν επιδέξιες και γρηγόρες κινήσεις με αυτό γύρω στο κορμί και πάνω απ’το κεφάλι κι έκοβαν ξυστά κουτσούλες (το άκρο του σταχιού με τον καρπό), χωρίς να σταματούν το θέρισμα.

Την ημέρα που ποθερίζαν, όταν θα θέριζαν τα τελευταία χωράφια ενός γεωργού, γίνονταν τα ποθέρκα (απειλές των «θεριστάδων» προς τον ιδιοκτήτη για να τους «τάξει» τα διάφορα παιγνίδια, τα τραπεζώματα στο τέλος κ.α.). Στο Ριζοκάρπασο σώζεται μελωδία που έπαιζαν τα όργανα στους θεριστές στα ποθέρκα των χωραφιών του μοναστηριού του Αποστόλου Αντρέα. Στην περιοχή της Καρπασίας οι παλιοί ονομάζαν «παίξιμο του δρεπανιού» το χορό του δρεπανιού, το χορό δηλαδή που χορευόταν έως τελευταία στα πανηγύρια και τη γιωρτή του κατακλυσμού. Οι πληροφορίες για το «παίξιμο του δρεπανιού» και στη συνέχεια το «χορό του δρεπανιού» μαρτυρούν και την παλαιότητα του. Οι φάσεις του θέρου στην Κύπρο μας αποκαλύπτουν ένα δρώμενο γονιμικής μαγείας και αποτροπής του κακού. Το δρεπάνιν σήμερα, χορός επίδειξης δεξιοτεχνίας, το συναντούμε στον κατακλυσμό ως χορό διαγωνισμού. Χορεύεται πάντα από ένα χορευτή.»

Κύπρος: Δημοτική Μουσική – Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα (1988)

2.

Εν είδα ποττέ μου κανέναν να χορεύκει τον χορόν του δρεπανιού. Απλά εθκιέβασα για τζείνον τζ’εν να γράψω για τζείνον επειδή έβαλεν με σε σκέψην. Εσκέφτηκα ότι σχεδόν ούλλοι οι ανθρώποι στην Κύπρον που την νεολιθικήν εποχή μέχρι πολλά πρόσφατα εβασίζουντον στην γεωργία για να ζήσουν τζ’εδουλέφκασιν στα χωράφκια. Το δρεπάνιν ήταν που τα βασικά τους εργαλεία, ήταν έναν αντικείμενον κεντρικό στον κύκλον της ζωής. Άρα ήταν λογικό να γινεί μέρος του χορού, αφού τζαι ο χορός ήταν κεντρικός στον κύκλον της ζωής, ήταν μια τελετή που είσιεν σχέσην με την αλλαγήν των εποχών τζαι τες διάφορες φάσεις της καλλιέργειας τζαι έκφραζεν την ζωήν των ανθρώπων για σσηλιάες χρόνια αλόπως. Το κείμενον σαν να υπονοεί ότι ο χορός μπορεί ακόμα νά’σιει τζαι προχριστιανικά στοιχεία αφού λαλεί «ένα δρώμενο γονιμικής μαγείας και αποτροπής του κακού.»

Εμπάση περιπτώσει τωρά τα πράματα αλλάξασιν. Οι παραπάνω μας εν είδαμεν ποττέ μας δρεπάνιν έννεν, είδαμεν μόνον στην σημαίαν της Σοβιετικής Ένωσης τζαι στον Αστερίξ. Ελάχιστοι ανθρώποι δουλέφκουν πκιον στα χωράφκια τζαι εν εγνώρισα ποττέ μου κανέναν που συντηρείται που τζείνα που καλλιεργεί. Αλλάξασιν οι τζαιροί πολλά. Τωρά οι παραπάνω ζουν σε πόλεις τζαι κάμνουσιν άλλες δουλειές. Τζαι να μάθει κάποιος χορόν του δρεπανιού, εν έσιει το ίδιον νόημα που είσιεν για κάποιον που εδούλεφκεν μες τον ήλιο με το δρεπάνιν απλά για νάσιει φαϊν να φάει. Αλλά ήντα χορόν να χορέψει ο κόσμος τωρά που ζει σε πόλεις, χορόν του κάγκο οξά χορόν του μάους τζαι του κκίπορτ;

3.

Ο χορός του δρεπανιού εν απλά έναν παράδειγμαν όμως. Εν να το πιάω πιο γεννικά. Οι χοροί, τα τραούθκια τζαι ούλλη η δημοτική μουσικής της Κύπρου εν προϊόντα της ζωής του χωρκού. Που τα λλία που ξέρω τέλος πάντων έτσι μου φαίνεται.

Όμως τον περασμένον αιώνα το επίκεντρο της κοινωνικής ζωής εμεταφέρτηκεν σταδιακά που το χωρκόν ηστην πόλη. Που αγροτικήν προ-βιομηχανική κοινωνία εγίνηκεν αστική τζαι βιομηχανοποιημένη. Εν τζαι σχετικά πρόσφατη αλλαγή – έσιει ακόμα πολλήν κόσμον που αθθυμάται τον τζαιρόν που εν είσιεν έσσο του ρεύμαν.

Εν είμαι που τζείνους που το φακκούν συνέχεια πως ήταν καλλύττερα τότε. Σίουρα η κίνηση που το χωρκόν στην πόλη είσιεν καταστροφικές συνέπειες στην ψυχολογική ισορροποία του κόσμου αλλά είσιεν τζαι στοιχεία απελευθερωτικά αφού το χωρκόν ήταν πιο παραδοσιακή κατάσταση τζαι σε κάποια θέματα (θρησκεία, σεξουαλικές σχέσεις, ακόμα τζαι τα κομματικά) ήταν πολλά αυστηρά τα πράματα.

4.

Η παρατήρηση μου όμως εν η εξής. Η μεταμόρφωση που παραδοσιακή σε μοντέρνα κοινωνία χαρακτηρίζεται σχεδόν παγκοσμίως που μιαν πολιτιστική αναγέννηση, αλλά η Κύπρος σαν να μεν τα εκατάφερεν να αναγεννηθεί με τούτον τον τρόπον. Γιατί;

Οι ανθρώποι που εζούσαν σε πόλεις σε πολλά μέρη του κόσμου εδημιουργήσαν γλήορα νέες εκφραστικές μορφές που αντανακλούσαν την νέαν τους πραγματικότητα τζαι τες ανάγκες τους – ασπούμεν τα ρεμπέττικα, την jazz, την ροκ, την dub, την ραπ τζαι το breakdance, την ελεκτρονική μουσική, την ππανκ και τα λοιπά και τα λοιπά, εν τζαι λείφκουν τα παραδείγματα ακόμα τζαι αν περιοριστούμεν στην μουσική.

Στην Κύπρον όμως η μουσική μας παραγωγή εκόλλησεν στην απομίμηση. Μια που τες μόνες εξαιρέσεις εν τα δημοτικά τραούθκια, ασπούμεν την Κυριακού την Πελαγία που την ηξέρουν ούλλοι τζαι εν καλή η φάση της αλλά εν άλλη φάση, παραδοσιακή, εγώ δαμέ μιλώ για κάτι που να έσιει πιο άμεσην σχέση με την πόλη τζαι με τον τρόπον ζωής τον σημμερινό, κάτι τζινούρκον, ή μάλλον κάτι που σμήει το τζινούρκον με το παλιόν. Τζαι βασικόν σε τούτον το πράμαν εν τζαι η αντίσταση στον τρόπον ζωής τον σημμερινό.

Στην Κύπρο ακόμα να γινεί. Οι παραπάνω μουσικοί στην Κύπρον έχουν στόχον να μοιάσουν με τα ξένα τους τα πρότυπα χωρίς να αναγνωρίζουν που διαφέρουν που τζείνους. Συγχίζουν την επιρροή με την απομίμηση τζαι απομιμούνται μόνον. Αλλά εν το παίρνουν πάρακατω. Άρα η κατάσταση μεινήσκει πεθαμένη, χωρίς την αναγέννηση.

Γιατί εν έτσι το πράμαν; Πιστεύκω ότι έννεν απλά θέμαν αριθμητικόν. Έννεν μόνον στην Κύπρον που γίνεται τούτον το πράμαν. Εν χαραχτηριστικό κάθε λαού που εκατακτήθηκεν, είτε στρατιωτικά είτε άλλοσπως. Πιστεύκω στην τελική εν σύνδρομο αποικιακό.

5.

Την ημέρα που ποθερίζαν, όταν θα θέριζαν τα τελευταία χωράφια ενός γεωργού, γίνονταν τα ποθέρκα (απειλές των «θεριστάδων» προς τον ιδιοκτήτη για να τους «τάξει» τα διάφορα παιγνίδια, τα τραπεζώματα στο τέλος κ.α.).

Απορώ ποια ακριβώς ήταν η σχέση του ιδιοκτήτη με τους χορευτές, ήταν ο φεουδάρχης ασπούμεν οξά ήταν κάποιος γείτονας που σε εκαλούσεν να τον βοηθήσεις στο χωράφιν του; Οι χορευτές εχρησημοποιούσαν την ευκαιρία να κάμουν τον ιδιοκτήτη να σιέσει πάνω του οξά ήταν υποχωρητικοί προς τζείνον, ή ήταν ούλλοι παρέες; Πάντως σκέφτου ήντα φάση έν νάταν να φάεις μιαν δυνατήν πας την κκελλέ με το δρεπάνιν.